Θέμα: Διαχείριση των απορριμμάτων με άξονα τις λαϊκές ανάγκες, όχι
τα επιχειρηματικά συμφέροντα - Η πρόταση της Λαϊκής Συσπείρωσης
Α. Η Λαϊκή Συσπείρωση και το ΚΚΕ, παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή
και συχνά παρεμβαίνει στο κρίσιμο ζήτημα της αποκομιδής και
επεξεργασίας των απορριμμάτων τόσο σε επίπεδο χώρας γενικά, όσο και σε
επίπεδο Αττικής ειδικότερα. Κι έχουν τους λόγους τους γι’ αυτό. Τόσο
διαχρονικά, όσο και σήμερα ιδιαίτερα, η διαχείριση των απορριμμάτων, όπως
έχει σχεδιαστεί και υλοποιείται στις συνθήκες καπιταλιστικής ανάπτυξης στη
χώρα μας, παρουσιάζει την ακόλουθη εικόνα:
1. Αποτελεί σοβαρή απειλή για τη δημόσια υγεία καθώς και για την υγεία
και ασφάλεια των εργαζομένων στην καθαριότητα. Αναφερόμαστε
χαρακτηριστικά:
- Στην απαράδεκτη κατάσταση στον τομέα της δημοτικής καθαριότητας και
ειδικότερα της αποκομιδής των απορριμμάτων, με σοβαρές ελλείψεις από
πλευράς εξορθολογισμού των προγραμμάτων συλλογής και από πλευράς
κατασκευής των απαραίτητων σταθμών μεταφόρτωσης. Τα δημοτικά
συνεργεία και οι χώροι στάθμευσης του εξοπλισμού αποκομιδής στη μεγάλη
πλειοψηφία τους, πάσχουν από πλευράς υποδομών και συνθηκών εργασίας
- Αναφερόμαστε, επίσης, στις ανεξέλεγκτες χωματερές-ενεργές ή
«κουκουλωμένες» - που εξακολουθούν να ρυπαίνουν. Η νέα «γενιά» - αυτή των
ΧΥΤΑ - κατασκευάζονται μεν ως χώροι υγειονομικής ταφής απορριμμάτων αλλά
στην πλειοψηφία τους να λειτουργούν σαν ημιελεγχόμενες χωματερές.
2. Έχει αναδειχθεί η διαχείριση σε παράγοντα συνεχούς υποβάθμισης του
περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής που θα επιδεινωθεί ακόμη
περισσότερο, εάν επιτύχουν οι εντεινόμενες σήμερα μεθοδεύσεις, κυβέρνησης
και επιχειρηματικών ομίλων για την ολοκληρωτική εκχώρηση της επεξεργασίας
των απορριμμάτων στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου και την αξιοποίηση των
τεχνικών λύσεων με στόχο την κερδοφορία του.
3. Αποτελεί πόλο προσέλκυσης του μεγάλου Κεφαλαίου για επενδύσεις με
κριτήριο την μεγιστοποίηση των κερδών του και όχι την ικανοποίηση των
λαϊκών αναγκών. Παραπέρα επιδείνωση αναμένεται με την εφαρμογή των ΣΔΙΤ
και των συμβάσεων παραχώρησης, σε συνδυασμό με μια σειρά νόμους που
ψήφισε τα τελευταία χρόνια το πολιτικό προσωπικό της άρχουσας τάξης. Όλο
αυτό το δίκτυο νόμων διευκολύνουν και επιταχύνουν την υποβάθμιση του
περιβάλλοντος και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων από το κεφάλαιο, σε
βάρος της δημόσιας υγείας και του πενιχρού, συνεχώς απομειούμενου
εισοδήματος της λαϊκής οικογένειας. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά
αφού, στο πλαίσιο του καπιταλισμού, αποτελεί γενική κατεύθυνση να
ανατίθεται στο κεφάλαιο να επενδύσει, έναντι υψηλής κερδοφορίας, στη
διαχείριση προβλημάτων που το ίδιο δημιούργησε.
4. Αποτελεί, επομένως, ο τομέας αποκομιδής και επεξεργασίας των
απορριμμάτων πεδίο και για την επέκταση των ιδιωτικοποιήσεων με την
εκχώρηση της λειτουργίας τομέων της καθαριότητας και εγκαταστάσεων
επεξεργασίας σε επιχειρηματικούς ομίλους. Στην Αττική, η επιχείρηση
«παράδοση στο κεφάλαιο» έχει προ πολλού αρχίσει με εφαλτήριο τον ΕΔΣΝΑ, με
πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις τον Αποτεφρωτήρα Επικίνδυνων Ιατρικών
Αποβλήτων, το Εργοστάσιο Μηχανικής Ανακύκλωσης – Κομποστοποίησης
(ΕΜΑΚ), τη λειτουργία του ΧΥΤΑ, την ενεργειακή εκμετάλλευση του βιοαερίου.
Η ιδιωτικοποίηση των πιο πάνω υποδομών του ΕΔΣΝΑ αποδεικνύεται με τον πιο
αδιάψευστο τρόπο και από τα στοιχεία του οικονομικού απολογισμού για το
2012. Σε σχέση με το σύνολο των τιμολογηθέντων εξόδων ύψους 77,8 εκ. €
(αφαιρουμένων των «αντισταθμιστικών») και μόνο η ιδιωτικοποίηση των 3
πρώτων από τις πιο πάνω υποδομές του ΕΔΣΝΑ (η εκμετάλλευση του βιοαερίου
αποδίδει έτσι κι αλλιώς μεγάλα κέρδη στον όμιλο που τα διαχειρίζεται)
καλύπτει το 60% του συνόλου των τιμολογηθέντων εξόδων (!!) το 2012.
Αποτελεί, επίσης, η διαχείριση των απορριμμάτων χώρο για την επέκταση των
«ελαστικών» σχέσεων εργασίας, όπως ονομάζουν οι απολογητές του
εκμεταλλευτικού συστήματος την πλήρη αποδιάρθρωσή τους.
5. Τα προγράμματα ανακύκλωσης με Διαλογή στην Πηγή αποβλήτων
συσκευασίας χωλαίνουν, πηγαίνουν απ’ το κακό στο χειρότερο, με ευθύνη και
των δημοτικών αρχών των κομμάτων του ευρωμονόδρομου, στο πλαίσιο
εκχώρησης του συναφούς αντικειμένου στην «Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης
και Ανακύκλωσης ΑΕ» (ΕΕΑΑ ΑΕ). Τα λαϊκά στρώματα χρυσοπληρώνουν ως
καταναλωτές συσκευασμένων προϊόντων, 22 - 30 εκ. ευρώ το χρόνο για
«ανακύκλωση συσκευασιών» και ουσιαστική ανακύκλωση δεν βλέπουν.
Επιπλέον, επιβαρύνονται μέσω αυξημένων ανταποδοτικών τελών με το
πρόσθετο κόστος για τη συλλογή και μεταφορά του περιεχομένου των «μπλε
κάδων». Από τα χρήματα αυτά, που θα έπρεπε να διατεθούν στους δήμους και
τους συνδέσμους τους για την προώθηση της ανακύκλωσης, σημαντικό μέρος
εκτρέπεται σε χαριστικές, προκλητικές χρηματοδοτήσεις
μεγαλοεπιχειρηματιών στον τομέα της εμπορίας βιομηχανικών και
εμπορικών αποβλήτων συσκευασίας (6,3 εκατομμύρια ευρώ (!) το 2008). Ακόμη,
κάτι περισσότερο από έξη εκατομμύρια ευρώ δίνονται στους ιδιώτες που
διαχειρίζονται είτε δικά τους κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών (ΚΔΑΥ)
είτε αυτά που κατασκεύασε η ΕΕΑΑ ΑΕ.
6. Χρησιμοποιείται, τέλος, ο τομέας της διαχείρισης των απορριμμάτων στο
πλαίσιο της γενικότερης αντιλαϊκής πολιτικής της άρχουσας τάξης, για
παραπέρα χαράτσωμα του λαού, στη λογική της «ανταποδοτικότητας» και
των «αντικινήτρων». Έχει ήδη θεσμοθετηθεί (θα επιβάλλεται από 1.1.2016)
το χαράτσι ταφής, 35 ευρώ ανά τόνο ΑΣΑ που οδηγείται σε ΧΥΤΑ
αυξανόμενο κατά 5 €/τον για κάθε χρόνο μέχρι να φτάσει τα 60 €/τον). Από την
άλλη, στο βαθμό που προωθηθούν τα αντιλαϊκά ΠΕΣΔΑ με κορμό τις - μέσω
ΣΔΙΤ - μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων (ΜΕΑ), το κόστος
διαχείρισης των απορριμμάτων θα αυξηθεί κατακόρυφα.
Το μέλλον προβλέπεται ακόμη πιο ζοφερό για τα λαϊκά στρώματα, όταν τεθεί
σε εφαρμογή το περιβόητο σύστημα «πληρώνω όσο πετάω» (στους κάδους
των σύμμεικτων απορριμμάτων) χειρότερο και από τον πάλαι ποτέ «κεφαλικό
φόρο», που προωθείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και υποστηρίζεται από τα
στελέχη των κομμάτων του ευρωμονόδρομου στην τοπική Διοίκηση με
προεξάρχοντες αιρετούς του ΣΥΡΙΖΑ, από τους οικολόγους και από μερικές
περί αυτούς «συλλογικότητες». Το σύστημα αυτό, που εφαρμόζεται ήδη για τον
υπολογισμό της εισφοράς του κάθε δήμου προς τον οικείο ΦΟΔΣΑ, σημαίνει
πρακτικά (ι) απαλλαγή από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας του μεγάλου
κεφαλαίου που δραστηριοποιείται στη βιομηχανία και τα “logistics”, στα
υπερτοπικά κέντρα, στις υπηρεσίες, στην υγεία καθώς και (ιι) ραγδαία μείωση
για τις πολυτελείς κατοικίες των μεγαλοαστών. Κατά συνέπεια το κατακόρυφα
αυξημένο, σύμφωνα με την ανάλυση που έχει προηγηθεί, κόστος διαχείρισης
των δημοτικών αποβλήτων θα φορτώνεται πλέον, σχεδόν στο σύνολό του, στις
πλάτες τις λαϊκής οικογένειας πολλαπλασιάζοντας «ανταποδοτικά τέλη
καθαριότητας» που θα καλείται να πληρώσει υπό την απειλή διακοπής της
ηλεκτροδότησης, σε πρώτη φάση και των κατασχέσεων στη συνέχεια. Υπερ
πάντων η εξασφάλιση υψηλών κερδών για το κεφάλαιο.
7. Ιδιαίτερα οξυμμένη εμφανίζεται η κατάσταση στην Αττική. Πέρα από τις
διαπιστώσεις που προηγήθηκαν, σημειώνονται και τα παρακάτω προβλήματα:
α. Ο «ΧΥΤΑ» Φυλής-Άνω Λιοσίων όπου απορρίπτονται σκουπίδια και από
δήμους εκτός Αττικής οδεύει ταχύτατα προς πλήρη κορεσμό. Και μετά τι;
Κυβέρνηση και προηγούμενος Περιφερειάρχης αρνούνταν να απαντήσουν σε
επανειλημμένες ερωτήσεις των κομμουνιστών βουλευτών και περιφερειακών
συμβούλων αντίστοιχα. Ερώτηση που επαναφέρουμε και τώρα.
β. Οι συνθήκες λειτουργίας του ΧΥΤΑ, γίνονται όλο και πιο επικίνδυνες, με
τους ρακοσυλλέκτες να περιφέρονται με κίνδυνο της ζωής τους, μερικές
φορές και απειλητικά κατά των εργαζομένων, μεταξύ σκουπιδοσωρών,
μηχανημάτων και απορριμματοφόρων.
γ. Η ευρύτερη περιοχή δέχεται, επιπλέον, το βάρος δεκάδων καθημερινών
παράνομων απορρίψεων (υλικά κατεδάφισης, βιομηχανικά απόβλητα, μεταξύ
τους και επικίνδυνα), που έχουν ρυπάνει σε ακτίνα πολλών χιλιομέτρων από τον
ΧΥΤΑ οικιστικές περιοχές και βιοτεχνικές/βιομηχανικές εκτάσεις.
δ. Περιοχές της Αττικής με υψηλή περιβαλλοντική αξία, ακατάλληλες
εδαφομορφολογικά για τη δημιουργία ΧΥΤΑ (περιοχή Γραμματικού) ή με
υψηλή αρχαιολογική αξία, απαγορευτική για την άμεση γειτνίαση με ΧΥΤΑ
(περιοχή Οβριόκαστρου Κερατέας), οδηγούνται σε καταστροφή, καθώς η
Κυβέρνηση επιμένει στη δημιουργία ΧΥΤΑ και άλλων μονάδων επεξεργασίας
σύμμεικτων απορριμμάτων στις περιοχές αυτές.
8. Παρουσιάζοντας την εικόνα αυτή, απαράδεκτη περιβαλλοντικά και
υγειονομικά, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι δεν οφείλεται σε έλλειψη
επιστημονικής γνώσης και τεχνικών εργαλείων, αλλά στις
φιλομονοπωλιακές, αντιλαϊκές πολιτικές των κομμάτων εξουσίας, ΝΔ και
ΠΑΣΟΚ. Διαχρονικές ευθύνες έχει και ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, τώρα ΣΥΡΙΖΑ, σε ό,τι
έχει να κάνει με αποφάσεις σε επίπεδο οργάνων της Τοπικής Διοίκησης
(ΕΣΔΚΝΑ, ΤΕΔΚΝΑ, Δημοτικές Αρχές), στα οποία συμμετείχαν και
συναποφάσιζαν (για την ακρίβεια ομοφωνούσαν) γνωστά στελέχη του στο χώρο
της ΤΔ. Πρόσφατα και η ΔΗΜΑΡ, ως «συγκυβερνώσα αριστερά» αλλά και με τα
στελέχη της στην τοπική διοίκηση.
Η στροφή, ειδικότερα, του ΣΥΡΙΖΑ τα τρία τελευταία χρόνια, στην προσπάθειά
του να αποτινάξει το παρελθόν του και να δείξει ένα πιο φιλολαϊκό πρόσωπο
στη διαχείριση των απορριμμάτων, παραμένει μετέωρη.
Ο ΣΥΡΙΖΑ όχι απλά αποδέχεται, αλλά επικροτεί το αντιλαϊκό ευρωενωσιακό
πλαίσιο για τα απόβλητα, ειδικότερα την Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα
2008/98, που στοχεύει στην κερδοφορία των μονοπωλιακών ομίλων μέσω της
εμπορευματοποίησης των απορριμμάτων. Σε Ερώτηση βουλευτών του προς τον
Υπουργό ΠΕΚΑ (Οκτώβρης 2013) ισχυρίζεται ότι η υπόψη Οδηγία «επιδιώκει να
μετεξελίξει την ΕΕ σε μια “κοινωνία της ανακύκλωσης” με βασικό στόχο την
αποφυγή της δημιουργίας αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση των
υλικών». Όλοι γνωρίζουμε, άλλωστε, ότι η κα Δούρου κατέγραψε στην
πρόσφατη επιστολή της προς τους δημάρχους της Αττικής τη συμφωνία της με
τη φιλοσοφία της πιο πάνω Οδηγίας και του «δικού μας» εφαρμοστικού της
νόμου 4042/2012.
Ακόμη, στην κεντρική του τοποθέτηση για τη διαχείριση των απορριμμάτων, ο
ΣΥΡΙΖΑ αποφεύγει να τοποθετηθεί ευθέως για το ποιος πληρώνει, αφήνοντας
τελικά ανοικτό το ζήτημα της ανταποδοτικής λειτουργίας. Στελέχη του
μάλιστα πρωτοστατούν προς την κατεύθυνση αυτή, με πιο χαρακτηριστικό το
επιδοτημένο από την ΕΕ πιλοτικό πρόγραμμα που υλοποίησε ήδη ο Δήμος
Ελευσίνας με τότε δήμαρχο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ στη βάση του «πληρώνω
όσο πετάω».
Για το θέμα της ιδιωτικοποίησης, ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει ουσιαστικά λόγο για ένα
μικτό σχήμα δημόσιας-ιδιωτικής δραστηριότητας στην διαχείριση των
απορριμμάτων προτείνοντας «δημιουργία ενιαίας βάσης δεδομένων, έλεγχο
και παρακολούθηση της αποδοτικότητας όλων των επί μέρους δράσεων
ιδιωτικών και δημόσιων, στο πλαίσιο του συστήματος». Αποδέχεται δηλαδή
το πλαίσιο εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης της διαχείρισης
των απορριμμάτων.
Με πρόσχημα την προστασία του περιβάλλοντος προκρίνει (Τιμολογιακή
πολιτική για προώθηση προϊόντων, Οικονομική και θεσμική ενίσχυση
δραστηριοτήτων στον τομέα «επαναχρησιμοποίηση υλικών- ανάκτηση υλικών»)
ειδικές επιδοτήσεις στα μονοπώλια ως "κίνητρα" καθώς και την
οικονομική επιβάρυνση προϊόντων πλατιάς κατανάλωσης ως
«αντικίνητρα».
Τοποθετείται επίσης, με το πρόσχημα της «αποκέντρωσης», υπέρ της
πολυδιάσπασης και του κατακερματισμού των έργων, των προγραμμάτων και
των φορέων διαχείρισης και μιλάει για ριζική αναθεώρηση του συστήματος
διαχείρισης συσκευασιών (μπλε κάδοι) χωρίς όμως να ζητάει την
κατάργηση της ΕΕΑΑ ΑΕ που τώρα το διαχειρίζεται.
Ειδικότερα για την Αττική, παραμένει πιστός στο δόγμα «όλα τα σκουπίδια
στην Αττική», δεν αποκλείει, το υπερκορεσμένο Θριάσιο από την κατασκευή
νέων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων, καθώς περιορίζει τη σχετική
απαγόρευση μόνο για το χώρο της ΟΕΔΑ Φυλής ενώ αντί να απαιτεί το άμεσο
και οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής, υιοθετεί το προ τριάντα χρόνων
αόριστο αίτημα του κινήματος για "συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα" για το
κλείσιμό του.
Β. Όπως και στα άλλα προβλήματα της εργατικής τάξης, των λαϊκών
στρωμάτων, έτσι και στο πρόβλημα της ορθολογικής διαχείρισης των
αποβλήτων ολοκληρωμένη και οριστική λύση, με σεβασμό στο περιβάλλον,
στην υγεία, στους φυσικούς πόρους, στο λαϊκό εισόδημα, μόνο στο πλαίσιο ενός
άλλου, ριζικά διαφορετικού δρόμου ανάπτυξης, με λαϊκή εξουσία και
οικονομία, μπορεί να εξασφαλιστεί.
Εξουσία και οικονομία, που καταργεί τις αιτίες που δημιουργούν και οξύνουν
τα σημερινά προβλήματα, που δημιουργεί τις στέρεες προϋποθέσεις για την
ανάπτυξη της χώρας προς το συμφέρον της εργατικής τάξης, όλων των λαϊκών
στρωμάτων, δημιουργών του κοινωνικού πλούτου. Τέτοιες προϋποθέσεις είναι:
Ο κεντρικός σχεδιασμός, η κοινωνική κρατική ιδιοκτησία στα συγκεντρωμένα
μέσα παραγωγής, η κρατική ιδιοκτησία στη γη και στις τεχνικές υποδομές, ο
εργατικός-λαϊκός έλεγχος. Στο πλαίσιο αυτό και η ολοκληρωμένη διαχείριση
των αποβλήτων θα γίνει πράξη με βάση τις παρακάτω κατευθύνσεις:
1. Θα αναπτυχθεί εγχώρια τεχνολογία σε όλες τις φάσεις διαχείρισης των
αποβλήτων. Εκεί που αυτή ήδη υπάρχει (κάδοι αποθήκευσης, υπερκατασκευές
απορριμματοφόρων, μέρος του εξοπλισμού μεταφόρτωσης και ανακύκλωσης,
τεχνική υποδομή ΧΥΤΑ), θα δοθεί βάρος στην παραπέρα βελτίωσή της με την
καλύτερη προσαρμογή στα δεδομένα της χώρας (σύνθεση απορριμμάτων και
εποχική διακύμανση, εδαφομορφολογική ποικιλία, προσαρμογή δυνατότητας
σιδηροδρομικής μεταφοράς, βελτίωση των δυνατοτήτων απορρόφησης στη
λαϊκή οικονομία δευτερογενών προϊόντων κ.α.). Εκεί που δεν υπάρχει εγχώρια
τεχνολογία, θα σχεδιαστεί η ανάπτυξή της σε συνεργασία με ανώτατα
ερευνητικά ιδρύματα της λαϊκής εξουσίας τεχνικού προσανατολισμού σε
συνδυασμό με την αξιοποίηση της διεθνούς εμπειρίας και συνεργασίας.
2. Η γεωγραφική κατανομή των εγκαταστάσεων επεξεργασίας καθώς και των
χώρων τελικής διάθεσης (ΧΥΤΑ), μεγαλύτερης κλίμακας και λιγότερων σε
αριθμό απ’ ότι σήμερα, θα γίνει στο πλαίσιο των χρήσεων γης που θα έχουν
ήδη θεσμοθετηθεί σε όλη την επικράτεια, βασική προτεραιότητα του εργατικού
κράτους, σε κατεύθυνση συμβατή με το αναπτυξιακό πρόγραμμα της λαϊκής
εξουσίας. Η ακριβής χωροθέτησή τους, που θα πατάει σταθερά στην
κοινωνική, κρατική ιδιοκτησία της γής, θα γίνεται απαρέγκλιτα με γνωστά
από πριν, κατάλληλα σταθμισμένα κριτήρια που θα παίρνουν υπόψη το σύνολο
των λαϊκών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, τα κριτήρια
που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής των κατοίκων των όμορων περιοχών θα
αποκτούν υψηλό ειδικό βάρος. Περιοχές, ήδη επιβαρυμένες με ρύπους από
άλλες οχλούσες εγκαταστάσεις, χωροθετημένες στο πλαίσιο ανάπτυξης της
λαϊκής οικονομίας, θα αποτελούν περιοχές αποκλεισμού από την
εγκατάσταση κεντρικών μονάδων επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων.
3. Στο πλαίσιο της ισόμετρης ανάπτυξης των τοπικών κοινοτήτων, καθώς
και της ισότιμης αντιμετώπισης όλων των λαϊκών στρωμάτων, θα
αναλαμβάνονται από το κράτος, υπέρ των όμορων με τις εγκαταστάσεις
κοινοτήτων, περιβαλλοντικές, χωροταξικές και κοινωνικού χαρακτήρα
παρεμβάσεις, που θα αντισταθμίζουν με το παραπάνω κάθε όχληση, και
γενικότερα επίπτωση, από την ύπαρξη και τη λειτουργία των κεντρικών
μονάδων επεξεργασίας και διάθεσης απορριμμάτων.
4. Ιδιαίτερο βάρος θα δοθεί στην ασφαλή και εύρυθμη λειτουργία των
εγκαταστάσεων διαχείρισης. Επιπρόσθετα, ο εργατικός-λαϊκός έλεγχός
τους θα οργανωθεί από τα κεντρικά και τοπικά όργανα της λαϊκής εξουσίας με
τέτοιο τρόπο, ώστε να μηδενίζεται πρακτικά κάθε κίνδυνος αστοχίας, έστω και
πρόσκαιρης.
5. Το κράτος της Λαϊκής Εξουσίας θα καταργήσει κάθε είδους τοπικούς φόρους
και τέλη μαζί και τα «ανταποδοτικά τέλη καθαριότητας». Θα καλύπτει με
κεντρικούς πόρους το σύνολο των δαπανών για το όλο κύκλωμα διαχείρισης
των δημοτικών απορριμμάτων.
Γ. Προβάλλοντας τις παραπάνω θέσεις, δεν μεταθέτουμε για το μέλλον την
ανάγκη για επί μέρους κατακτήσεις, που βελτιώνουν τους όρους διαβίωσης της
λαϊκής οικογένειας, για την περίοδο δηλ. που η εργατική τάξη με τα σύμμαχα
λαϊκά στρώματα θα έχει καταχτήσει τη λαϊκή εξουσία. Στο πλαίσιο αυτό, για
να ανοίξουμε αυτόν τον ελπιδοφόρο δρόμο ικανοποίησης των λαϊκών
αναγκών παλεύουμε για την «εδώ και τώρα» βελτίωση των όρων
αναπαραγωγής της εργατικής δύναμης, της ποιότητας ζωής των εργαζομένων,
προβάλλοντας ένα ριζοσπαστικό πλαίσιο αιτημάτων για άμεση
διεκδίκηση και πάλη με προμετωπίδα:
-ΟΧΙ στην εμπορευματοποίηση της διαχείρισης των απορριμμάτων.
-ΟΧΙ στη μετατόπιση των βαρών στις πλάτες των λαϊκών στρωμάτων
μέσα από τα ανταποδοτικά τέλη και με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
- ΟΧΙ στη ιδιωτικοποίηση, στις ΣΔΙΤ και στις συμβάσεις παραχώρησης.
Παλεύουμε για την απόλυτη διασφάλιση όλων των εργαζόμενων χωρίς
όρους και προϋποθέσεις, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα.
Ειδικότερα:
Γ1. Σχετικά με τον Εθνικό Σχεδιασμό Διαχείρισης των ΑΣΑ
Απαιτείται η διαμόρφωση ενός νέου Εθνικού Σχεδιασμού διαχείρισης των
αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) στον οποίο, με προοπτική δεκαετίας ενόψει
των τεχνολογικών εξελίξεων, θα περιλαμβάνονται τα παρακάτω:
α. Καθορισμός και ιεράρχηση των προτεραιοτήτων, με επικεφαλής την
πρόληψη της παραγωγής απορριμμάτων. Ακολουθεί η προώθηση της
ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή των συσκευασιών, των μετάλλων, του
έντυπου χαρτιού και του οργανικού κλάσματος (βιοαποβλήτων) και κατόπιν η
επεξεργασία με ανάκτηση ενός μέρους του ρεύματος των σύμμεικτων
αποβλήτων . Το μέρος των σύμμεικτων Σ.Α. που δεν υπόκειται σε επεξεργασία
με ανάκτηση, καθώς και τα υπολείμματα των μονάδων επεξεργασίας των
σύμμεικτων και των προδιαχωρισμένων ρευμάτων, οδηγούνται σε χώρους
ασφαλούς υγειονομικής ταφής αποβλήτων (ΧΥΤΑ].
β. Καθορισμός όρων για την ορθολογική και ασφαλή αποκομιδή (συλλογή και
τοπική μεταφορά) από τις υπηρεσίες του οικείου δήμου των απορριμμάτων
και για την εξασφάλιση σύγχρονου εξοπλισμού και υποδομής. Είναι απαραίτητο
να εξετάζεται κάθε φορά, με συνδυασμένα κριτήρια, η κατασκευή σταθμών
μεταφόρτωσης (ΣΜΑ).
γ. Ειδική μέριμνα οφείλεται στους χώρους ανεξέλεγκτης διάθεσης αποβλήτων
(ΧΑΔΑ) για την ουσιαστική αποκατάσταση όλων με βάση συγκεκριμένο
χρονοδιάγραμμα έργων και χρηματοδοτήσεων από κεντρικούς δημόσιους
πόρους. Λέμε όχι στην απλή επιχωμάτωσή τους, όπως έχει γίνει στις
περισσότερες περιπτώσεις.
δ. Καθορισμός διαχρονικών εθνικών στόχων σε σχέση με την επεξεργασία
των απορριμμάτων και συγκεκριμενοποίησή τους ανά Περιφέρεια, που θα
επανεξετάζονται ανά εύλογα διαστήματα (π.χ. πενταετία), οπότε θα
αναπροσαρμόζονται σε αντιστοιχία με τις ενδεχόμενες εξελίξεις στις
τεχνολογίες επεξεργασίας και τη φυσική σύνθεση των αποβλήτων.
ε. Καθορισμός των κριτηρίων καταλληλότητας σε κάθε Περιφέρεια
ξεχωριστά ανά είδος εγκατάστασης, και σύνταξη χαρτών με τις περιοχές
αποκλεισμού. Επίσης, καθορισμός των κριτηρίων αξιολόγησης ξεχωριστά ανά
είδος εγκατάστασης για τη βαθμολόγηση των υποψηφίων χώρων προκειμένου
να επιλεγεί ο πλέον πρόσφορος για την εξυπηρετούμενη περιοχή με σαφή και
δεσμευτικό οδηγό για τη βαθμολόγηση που αντιστοιχεί στο κάθε κριτήριο.
Το ειδικό βάρος του κάθε κριτηρίου θα καθορίζεται δεσμευτικά στα
Περιφερειακά Σχέδια (ΠΕΣΔΑ). Από την πλευρά μας δεν θα πάψουμε να
αποκαλύπτουμε , ότι σε ένα μεγάλο βαθμό υπαίτια για τη δυσκολία
εξασφάλισης κατάλληλων χώρων για τη δημιουργία μονάδων διάθεσης και
επεξεργασίας απορριμμάτων είναι η πολιτική γης των κομμάτων της
άρχουσας τάξης, που οδήγησε στην καταπάτηση, οικοπεδοποίηση, ξεπούλημα
στο μεγάλο κεφάλαιο, τεράστιων εκτάσεων δημόσιας γης, στην
εμπορευματοποίησή της.
στ. Αντιμετώπιση του ιδιαίτερου προβλήματος των μικρότερων νησιών με
θέσπιση κανόνων και παροχή εξοπλισμού για τη θαλάσσια μεταφορά
προδιαχωρισμένων στην πηγή υλικών αλλά και σύμμεικτων αποβλήτων για
νησιά με μικρό πληθυσμό.
ζ. Ουσιαστική ενίσχυση σε αριθμό, εξοπλισμό και οργάνωση του έμψυχου
δυναμικού άσκησης περιβαλλοντικού ελέγχου με μόνιμη σχέση εργασίας
στο δημόσιο.
Γ2. Για το ΠΕΣΔΑ Αττικής
Στο πλαίσιο των πιο πάνω κατευθύνσεων του Εθνικού Σχεδιασμού:
α. Να σταματήσει κάθε διαδικασία για την ανάθεση της κατασκευής και
λειτουργίας των 4 μονάδων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων
(ΜΕΑ), που στηρίζεται στον ισχύοντα αντιλαϊκό Περιφερειακό Σχεδιασμό
Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της Αττικής. Στο μεταξύ να προωθηθούν
άμεσα δράσεις ήπιας ανακύκλωσης με διαλογή στην πηγή
περιλαμβανομένης και της κομποστοποίησης των οργανικών αποβλήτων
(βιοαποβλήτων).
β. Να κλείσει άμεσα και οριστικά ο «ΧΥΤΑ Φυλής», να μετεγκατασταθεί σε
κατάλληλη και εκτός Θριασίου θέση ο αποτεφρωτήρας των μολυσματικών,
να αρχίσει άμεσα η απορρύπανση και περιβαλλοντική αποκατάσταση της
ευρύτερης περιοχής και να απαγορευθεί κάθε νέα δραστηριότητα
διαχείρισης των αποβλήτων στο Θριάσιο. Παράλληλα, να εκπονηθεί
πλήρης επιδημιολογική μελέτη που θα περιλαμβάνει τους κατοίκους και τους
μόνιμους εργαζόμενους στη ζώνη επιρροής της ΟΕΔΑ Φυλής - Άνω Λιοσίων σε
συνδυασμό (εξαιτίας του φαινομένου της συνέργειας των ρύπων) και με τη
λειτουργία των άλλων, υψηλής όχλησης, εγκαταστάσεων που συνωστίζονται
στο βεβαρημένο Θριάσιο.
γ. Παίρνοντας, ακόμη, υπόψη και την ομολογημένη πλέον ακαταλληλότητα της
θέσης στο «Οβριόκαστρο» Κερατέας και την αποδεδειγμένη, επίσης,
ακαταλληλότητα στη θέση «Μαύρο Βουνό» Γραμματικού να επιλεγούν με
κυβερνητική ευθύνη, χωρίς άλλη καθυστέρηση, οι νέοι χώροι τελικής
διάθεσης σύμμεικτων απορριμμάτων και των υπολειμμάτων επεξεργασίας
(ΧΥΤΑ/ΧΥΤΥ), με αναζήτηση υποψήφιων χώρων και σε εκτός Αττικής περιοχές
στο πλαίσιο μιας διαπεριφερειακής συνεργασίας. Σε κάθε περίπτωση, ενόψει και
του επικείμενου υπερκορεσμού του «ΧΥΤΑ Φυλής», να ανακοινωθούν
τώρα τα σχέδια της Κυβέρνησης, που μέχρι σήμερα κρατούνται επτασφράγιστο
μυστικό, για την αποτροπή του επαπειλούμενου διεξόδου, πραγματικός
εφιάλτης για τα τρεισήμισι εκατομμύρια των κατοίκων της Αττικής.
δ. Τέλος η κα Περιφερειάρχης, ως Πρόεδρός του ΕΔΣΝΑ, οφείλει, έξη
ολόκληρους μήνες μετά την εκλογή της, να δημοσιοποιήσει χωρίς άλλες
καθυστερήσεις το συγκεκριμένο πρόγραμμα δράσης που θα αποτελέσει τη
βάση για συζήτηση στα δημοτικά συμβούλια και στο ΔΣ του ΕΔΣΝΑ, ώστε να
παρθούν οι όποιες αποφάσεις.
Δ. Μερικές Ειδικές Πλευρές
Δ1. Σχετικά με το Συνδυασμό των Μεθόδων Επεξεργασίας των Σ.Α.
Σχετικά με τις μεθόδους και τεχνικές επεξεργασίας των αποβλήτων,
παίρνοντας υπόψη το υφιστάμενο σήμερα επίπεδο ανάπτυξης των δόκιμων
τεχνολογιών και με κριτήριο πάντα τη συνδυασμένη, ισόρροπη ικανοποίηση
των λαϊκών αναγκών, η Λ.Σ. έχει διατυπώσει συγκεκριμένες θέσεις.
1. Θεωρεί απαραίτητη την κατασκευή και λειτουργία χώρων υγειονομικής
ταφής (ΧΥΤΑ), είναι αντίθετο με τους δαπανηρούς στόχους των περισσότερων
Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) της χώρας, με πρώτο
και χειρότερο το ΠΕΣΔΑ Αττικής, αφού κατά παγκόσμια πρωτοτυπία
προβλέπει να υποβάλλεται σε εργασίες ανάκτησης το 100% των παραγόμενων
Σ.Α.
2. Τάσσεται υπέρ της ευρείας εφαρμογής της Διαλογής στην Πηγή υλικών,
περιλαμβανομένου και του οργανικού κλάσματος. Να επεκταθεί με ευθύνη του
δημόσιου φορέα διαχείρισης, και όχι της ΕΕΑΑ ΑΕ που πρέπει να
καταργηθεί, το πρόγραμμα των «μπλε κάδων». Να γενικευτεί, επίσης, σε όλο
το Λεκανοπέδιο της Αθήνας το πρόγραμμα Δ.σ.Π. έντυπου χαρτιού του
ΕΔΣΝΑ.
3. Ζητά να προωθηθεί η κατασκευή στην Αττική μονάδων βιολογικής
αερόβιας επεξεργασίας προδιαλεγμένου οργανικού κλάσματος με
αποκλειστική χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και με
αποκλειστική ευθύνη διαχείρισης και λειτουργίας τους από οργανισμό
του υπουργείου περιβάλλοντος, που θα έχει, έτσι, και την ευθύνη για την
αξιοποίηση του παραγόμενου προϊόντος (κόμποστ).
4. Αναφορικά με τη μέθοδο επεξεργασίας των σύμμεικτων απορριμμάτων,
μεθοδολογικά επισημαίνουμε ότι είναι απρόσφορη η εξέταση μιας τεχνικής
λύσης ανεξάρτητα από το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο στο οποίο εφαρμόζεται.
Στον καπιταλισμό, στόχος είναι το κέρδος, και σε αυτό θα υποτάσσεται η κάθε
τεχνική λύση. Σε τεχνικό επίπεδο και με βάση το σημερινό επίπεδο
τεχνολογικής ανάπτυξης αξιολογούμε ότι η καύση των απορριμμάτων είτε
διαχωρισμένων (με διάφορες μεθόδους) είτε σύμμεικτων μειονεκτεί σε σχέση
με τη μηχανική ανακύκλωση και κομποστοποίηση των σύμμεικτων
απορριμμάτων (που έτσι κι αλλιώς θα πρέπει να μειώνονται διαχρονικά) για
λόγους περιβαλλοντικούς, υγείας και προώθησης της ανακύκλωσης με διαλογή
στην πηγή. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να έχουμε καθαρό, ότι η εκμετάλλευσή
τους από το κεφάλαιο θα γίνεται με στόχο την κερδοφορία του και όχι την
ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών ανεξάρτητα από την εφαρμοζόμενη
τεχνολογία. Υπό αυτή την έννοια, παίρνουμε υπόψη και το γεγονός ότι τα
εργοστάσια καύσης στα χέρια των κεφαλαιοκρατών που θα τα διαχειρίζονται,
δίνουν δυνατότητα λαθροχειριών «τύπου Οινοφύτων».
Δ2. Για τη Λειτουργία των Μονάδων Επεξεργασίας
Προβάλλουμε τη θέση για τη δημιουργία ενιαίου δημόσιου φορέα για τη
λειτουργία όλων των μονάδων και προγραμμάτων διαχείρισης των
απορριμμάτων, με μόνιμη σχέση εργασίας όλων των εργαζομένων, με την
υπαγωγή των εκτεθειμένων σε απορρίμματα εργαζόμενων στα βαρέα και
ανθυγιεινά επαγγέλματα με ωράριο εργασίας στις 30 ώρες την εβδομάδα.
Ειδικότερα η αποκομιδή να παραμείνει στις υπηρεσίες των δήμων, χωρίς
δυνατότητα εκχώρησής της σε ιδιώτες, με πλήρη εκσυγχρονισμό του πάγιου
και κινητού εξοπλισμού. Οι απαιτούμενες εγκαταστάσεις θα κατασκευάζονται
από τον Κρατικό Φορέα Κατασκευών που προτείνει το ΚΚΕ για το σύνολο
των δημόσιων υποδομών, ενώ το κόστος διαχείρισης θα καλύπτεται από
κεντρικούς δημόσιους πόρους.
Δ3. Σχετικά με τη Διαπάλη του Κεφαλαίου για το Μοίρασμα της
«Πίττας»
Όπως από την αρχή αναφέραμε, το αντικείμενο της διαχείρισης, της
επεξεργασίας ιδιαίτερα, των απορριμμάτων προσφέρει μια σημαντική διέξοδο
για κερδοφόρες επενδύσεις στα υπερσυσσωρευμένα κέρδη του
κεφαλαίου, εγχώριου και διεθνικού. Προς την κατεύθυνση αυτή έχουν ήδη
ενεργοποιηθεί τα κόμματα της άρχουσας τάξης, με τις εκάστοτε κυβερνήσεις
να προχωρούν σε συγκεκριμένες, ενίοτε αλλεπάλληλες, νομοθετικές ρυθμίσεις
αλλά και τρέχουσες πρακτικές που διαμορφώνονται κάθε φορά ανάλογα με
τους συσχετισμούς και τις συμμαχίες που διαμορφώνονται στο πλαίσιο του
σκληρού ανταγωνισμού μεταξύ των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων.
Έτσι, στους διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη, διαπιστώνεται τελευταία
μια διαφοροποίηση στις αρχικές κυβερνητικές επιλογές ως προς τις μεθόδους
επεξεργασίας των απορριμμάτων. Με τα μέχρι τώρα αποτελέσματα
προκρίνεται και από τους ίδιους τους διαγωνιζόμενους η μηχανική ανακύκλωση
σε βάρος της βιοξήρανσης, προ-σταδίου της καύσης. Φυσικά η εξέλιξη αυτή
μόνο φιλολαϊκή δεν μπορεί να χαρακτηριστεί δεδομένου ότι παραμένει ο
φιλομονοπωλιακός, αντιλαϊκός πυρήνας των διαγωνισμών που είναι (α) η
ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση της λειτουργίας των εγκαταστάσεων
ελέω ΣΔΙΤ και (β) ο σύμμεικτος χαρακτήρας του 80% των προς
επεξεργασία ΑΣΑ που διασφαλίζουν σταθερά και υψηλά κέρδη για το
κεφάλαιο.
Αποδεικνύεται επομένως, και σε αυτή την περίπτωση, ότι η εσωτερική
σύγκρουση των διάφορων λόμπυ περί τα στερεά απόβλητα, οι πρόσκαιρες
λυκοσυμμαχίες τους και η δυνατότητα επηρεασμού που διαθέτουν σε κεντρικό
και περιφερειακό επίπεδο, με μοναδικό στόχο το κέρδος, είναι αυτά που
κατευθύνουν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις στον τομέα της επεξεργασίας των
στερεών αποβλήτων και όχι η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.
Μα όλα αυτά χωρίς – για την ώρα - τον «ξενοδόχο», την οργανωμένη
αντίσταση και πάλη του μαζικού κινήματος. Το ανασυνταγμένο λαϊκό
κίνημα μπορεί και θα βάλει τη σφραγίδα του και στη λύση αυτού του
οξυμένου λαϊκού προβλήματος.
9/12/2014
